MỤC LỤC VÀ TÓM TẮT SỐ 2 (184). 2023
Nghiên mực
Nguyễn Duy Chính
Văn phòng tứ bảo 文房四寶 là bốn vật báu ở chốn thư phòng của nhà Nho gồm bút, nghiên, giấy, mực. Trong đó, nghiên là thứ gắn bó gần như lâu nhất với những người luyện chữ và viết chữ. Một số quốc gia đồng văn với Trung Hoa cũng có sử dụng nghiên mực như Nhật Bản và Triều Tiên, nhưng nghiên Trung Hoa là nổi tiếng nhất như Thao Hà nghiễn ở Cam Túc, Đoan nghiễn ở Quảng Đông, Thiệp nghiễn ở An Huy, hay Trừng Nê nghiễn ở Hà Nam. Trong lịch sử cũng có những câu chuyện lý thú về những chiếc nghiên, có thể nó không phải là danh nghiễn, nhưng nếu nó được các bậc danh nhân như Vương Hy Chi hay Tô Đông Pha,... từng dùng thì dù chỉ là chiếc nghiên vỡ còn sót lại cũng sẽ trở thành các "vật báu" đúng nghĩa. Trong bài viết này, người viết không nhằm cung cấp cho độc giả những chi tiết ly kỳ về những món đồ cổ mà chỉ là một nghiên cứu văn hoá để nhắc đến một người bạn đồng hành của giới đọc sách qua hàng nghìn năm, đóng góp không nhỏ vào việc viết lách của người xưa nhưng càng lúc càng ít quen thuộc.
Từ khóa: Nghiên mực; Văn phòng tứ bảo; Đoan nghiễn; Thiệp nghiễn;
Ngày nhận 18/6/2022; ngày chỉnh sửa 01/10/2022; ngày chấp nhận đăng 01/4/2023
Ink stones
Nguyen Duy Chinh
The four treasures of the study 文房四寶 is an expression to denote four treasures including brush pen, ink stone, paper and ink in the Confucian study room. It can be said that the ink stone has been with those who write letters and practice calligraphy for a very long time. Ink stones are used by certain nations, including Japan and North Korea, whose handwriting is similar to that of China. However, China’s ink stones such as Tao ink stones in Gansu, Duan ink stones in Guangdong, She ink stones in Anhui, and Chengni ink stones in Shanxi are the most well-known. The ink stones have been the subject of numerous fascinating stories throughout history. The broken ones that remained were truly considered “treasures” because they were used by famous people like Vuong Hy Chi and To Dong Pha. The article indicates the ink stone, which has been the constant companion of readers for thousands of years and made a substantial contribution to the writing of earlier generations but is now less familiar today as a subject of cultural study. The author does not intend to give the readers fascinating insights about antiques.
Key words: Ink stone, four treasures of the study, Duan ink stones, She ink stones
Received: 18 June 2022; Revised: 01 October 2022; Accepted: 01 April 2023
* * *
Trở lại chuyện cô Công nữ Ngọc Khoa
Lê Nguyễn Lưu
Chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên có bốn cô công nữ, trong đó có hai cô, sách Đại Nam liệt truyện tiền biên đều ghi là “khuyết truyện”. Gần đây, các nhà nghiên cứu mới phát hiện ra cô chị là Ngọc Vạn lấy vua Chân Lạp Chey Chetta II, còn cô em là Ngọc Khoa lấy chàng thương gia Nhật Bản Tsutaro. Gả cho hai người này, chúa Sãi đã nhắm mục đích rõ ràng là để thu được lợi ích về lãnh thổ và kinh tế. Sự thành công lớn lao và ảnh hưởng lâu dài của các sự kiện này cho thấy tầm nhìn chiến lược của ông cao rộng biết chừng nào!
Từ khóa: Công nữ Ngọc Khoa, Công nữ Ngọc Vạn
Ngày nhận 8/9/2022; ngày chỉnh sửa 05/10/2022; ngày chấp nhận đăng 01/4/2023
A story about Princess Ngoc Khoa
Le Nguyen Luu
Two of the four princesses of Lord Sãi Nguyen Phuc Nguyen were not mentioned in the book Đại Nam liệt truyện tiền biên (A collection of biographies of Imperial Vietnam). Researchers have recently found out that Princess Ngoc Van married the king Chey Chettha II of Chan Lap, and Princess Ngoc Khoa married a Japanese merchant named Tsutaro. Lord Sãi obviously aimed to gain territorial and economic benefits by marrying these two daughters. This milestone had a significant influence on his strategic vision.
Key words: Princess Ngoc Khoa, Princess Ngoc Van
Received: 8 September 2022; Revised: 05 October 2022; Accepted: 01 April 2023
* * *
Về một số hội chợ Huế, từ 1931-1939
Đỗ Minh Điền
Hội chợ dưới thời thuộc Pháp thường được gọi là đấu xảo, đây là hoạt động trưng bày sản phẩm, hàng hoá nói chung được tổ chức thường kỳ, tập trung tại một địa điểm nhất định. Trong bài viết này, chúng tôi xin điểm qua một số cuộc đấu xảo/ triển lãm/ hội chợ diễn ra tại Kinh đô Huế từ năm 1931 đến năm 1939, qua đó để thấy được phần nào bức tranh kinh tế, không khí sinh hoạt văn hoá, thể thao của vùng đất cố đô trong bối cảnh với rất nhiều biến chuyển phức tạp về đời sống chính trị.
Từ khóa: Hội chợ Huế; đấu xảo; Pháp thuộc
Ngày nhận 15/7/2022; ngày chỉnh sửa 10/10/2022; ngày chấp nhận đăng 01/4/2023
The fair organization in Hue from 1931 to 1939
Do Minh Dien
The term đấu xảo referred to the fair under the French colonial regime, which was regularly organized at a particular site to display products and goods. In this article, we would like to indicate some exhibitions and fairs in Hue Imperial City from 1931 to 1939 to view the ancient capital’s economic picture and cultural and sports lifestyles in the context of political ups and downs.
Key words: Hue's fair, đấu xảo, French colonial regime
Received: 15 July 2022; Revised: 10 October 2022; Accepted: 01 April 2023
* * *
Hoạt động cứu hộ cứu nạn trên biển Việt Nam: từ văn bản đến thực tế
Đinh Thị Toan
Tầm nhìn chiến lược về biển hiện diện như một tất yếu đối với quốc gia có đường bờ biển dài như Việt Nam. Lẽ dĩ nhiên, kinh tế biển từ các thế kỷ trước đã góp phần quan trọng trong nền kinh tế đất nước, mà dù theo nghĩa rộng hay hẹp của khái niệm này (kinh tế biển), thì cứu nạn, cứu hộ là một phần không thể thiếu. Bài viết này điểm lại hoạt động cứu nạn, cứu hộ trên cả văn bản lẫn thực tế, từ các triều đại phong kiến đến hiện nay kéo dài trong nhiều thế kỷ, để thấy diễn tiến và tầm quan trọng của nó trong việc phát triển nền kinh tế và các vấn đề liên quan; đồng thời qua đó cho thấy sự hoàn thiện của hệ thống quy phạm pháp luật nhà nước Việt Nam nói riêng và quốc tế nói chung.
Từ khóa: Biển đảo; Hoàng Sa; Biển Đông; Cứu hộ cứu nạn
Ngày nhận 13/11/2022; ngày chỉnh sửa 01/1/2023; ngày chấp nhận đăng 01/4/2023
Rescue activities at sea in Vietnam: from documents to realistic situations
Dinh Thi Toan
A strategic view of the sea is essential for a nation with a long coastline like Vietnam. The marine economy of earlier centuries has contributed significantly to the nation’s economy; whether the “marine economy” concept is defined broadly or narrowly, rescue plays an indispensable role. This article reviews rescue activities in both text and practice over many centuries, from the feudal dynasties to the present, in order to clarify its progress and importance in the economic development and related issues, as well as the completion of the state legal system of Vietnam in particular and of international law in general.
Key words: Sea and islands, Paracel islands, East Sea
Rescue Received: 13 November 2022; Revised: 01 January 2023; Accepted: 01 April 2023
* * *
Xây dựng ứng dụng u-com dùng trong công tác chỉ huy, điều hành của lực lượng vũ trang tỉnh Thừa Thiên Huế
Ngô Nam Cường, Trần Quang Hùng
Việc nghiên cứu và phát triển các ứng dụng phục vụ cho công tác chỉ huy, điều hành lực lượng, phương tiện trên thực địa đối với các nhiệm vụ tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn và các nhiệm vụ an ninh, quốc phòng vừa mang tính cấp thiết đối với các hoạt động của chính quyền các cấp và lực lượng vũ trang (LLVT) ở địa phương vừa là nền tảng thực hiện kế hoạch chuyển đổi số để phát triển chính phủ điện tử hướng tới chính phủ số hiện nay. Bài báo công bố kết quả của việc xây dựng thành công ứng dụng Chỉ huy, điều hành, thống nhất U-COM (gọi tắt là U-COM) và một số mô hình áp dụng trong việc triển khai các nhiệm vụ của Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Thừa Thiên Huế.
Từ khóa: U-Com; Lực lượng vũ trang; Ứng dụng; Điều hành
Ngày nhận 13/01/2023; ngày chỉnh sửa 01/3/2023; ngày chấp nhận đăng 01/4/2023
The development of U-COM application for command and control of Thua Thien Hue province’s armed forces
Ngo Nam Cuong, Tran Quang Hung
The research and development of applications for command and control of forces and vehicles for search and rescue, as well as security and defense, have become both the foundation for the digital transformation to develop e-government into the current digital government and a critical issue to the activities of the local authorities at all levels and the armed forces. The article is to present the successful development of the U-COM application for command, control and unification (referred to as U-COM) and some models used for the duties of the Military Headquarters of Thua Thien Hue province.
Key words: U-Com, armed forces, application, control
Received: 13 January 2023; Revised: 01 March 2023; Accepted: 01 April 2023
* * *
Xây dựng bộ tiêu chí và đề xuất danh mục các loài cây dược liệu ưu tiên phát triển tại Thừa Thiên Huế
Ngô Trí Dũng, Lê Thị Diễm Kiều, Nguyễn Hữu Chí Tư, Trần Minh Đức,
Phạm Thành, Nguyễn Quốc Sinh, Trần Quốc Cảnh, Lê Công Danh, Nguyễn Khoa Hiền
Nghiên cứu này giải thích quá trình xây dựng bộ tiêu chí và tổ chức đánh giá lựa chọn danh mục các loài cây dược liệu ưu tiên phát triển tại tỉnh Thừa Thiên Huế bằng phương pháp khảo sát ý kiến chuyên gia và thu thập góp ý qua các hội thảo. Đề tài đề xuất danh mục 142 loài dược liệu đưa vào đánh giá bằng 5 tiêu chí với thang điểm và trọng số tương ứng bao gồm: khả năng thích ứng với điều kiện tự nhiên và phát triển quy mô lớn ở Thừa Thiên Huế; khả năng sản xuất các loại thuốc, thực phẩm chức năng và các sản phẩm khác; nhu cầu sử dụng sản xuất của các doanh nghiệp lớn; xu hướng sử dụng thuốc cho các nhóm bệnh; nguồn cung cấp hiện tại dựa trên hiện trạng các vùng trồng dược liệu. Kết quả đánh giá đã lựa chọn được 42 loài dược liệu ưu tiên để phát triển, phân thành ba nhóm: nhóm 1 gồm 22 loài, nhóm 2 gồm 16 loài và nhóm 3 gồm 4 loài. Các loài được sắp xếp theo các tiểu vùng sinh thái nhằm phục vụ cho quy hoạch phát triển dược liệu tiếp theo ở các địa phương trong tỉnh.
Từ khóa: Danh mục; Dược liệu; Bộ tiêu chí
Ngày nhận 5/01/2023; ngày chỉnh sửa 01/3/2023; ngày chấp nhận đăng 01/4/2023
The development of a set of criteria and the recommendation of medicinal herbs for the development in Thua Thien Hue
Ngo Tri Dung, Le Thi Diem Kieu, Nguyen Huu Chi Tu, Tran Minh Duc, Pham Thanh,
Nguyen Quoc Sinh, Tran Quoc Canh, Le Cong Danh, Nguyen Khoa Hien
This study outlines how a set of criteria was developed and used to evaluate a list of outstanding medicinal herbs in Thua Thien Hue Province by collecting the ideas of specialists and gathering their feedback from workshops. The study proposed a list of 142 medicinal species to be assessed by five criteria with band score and weights, including (i) Adaptability to natural conditions and large-scale development in Thua Thien Hue; (ii) the ability to manufacture drugs, dietary supplements and other products; (iii) production demand of large enterprises; (iv) trends in drug use for disease groups; (v) current supply based on the current state of medicinal plant growing areas. As a result, 42 species of medicinal herbs, divided into three groups, have been chosen as development priorities: Group 1 consists of 22 species, Group 2 of 16 species, and Group 3 of 4 species. In order to support the next stages in the growth of medicinal herbs in Thua Thien Hue province, species are organized according to ecozones.
Key words: List, medicine, set of criteria
Received: 05 January 2023; Revised: 01 March 2023; Accepted: 01 April 2023